مهم ترین اصول تربیتی برای تربیت فرزندان

 فقط یک ساعت کم‌خوابی کافی است تا توانایی‌های شناختی فرزندتان در فردای آن روز تقریباً به اندازه‌ی دو سال پسرفت کند. دکتر کارول دوئک استاد روانشناسی دانشگاه استانفورد و پژوهشگر مطرح حوزه‌ی موفقیت و دستاورد، در یکی از پژوهش‌های خود متوجه شد که ذهنیت یک فرد بر رفتار او تاثیر می‌گذارد. دوئک به والدین توصیه می‌کند که وقتی فرزندتان کار سختی را با موفقیت به انجام می‌رساند، به جای خطاب کردن او با القابی مانند باهوش یا بااستعداد، از او تعریف کنید. اما افراد دارای ذهنیت رشد کننده معمولاً تمایل و آمادگی بیشتری دارند تا با پشتکار و سخت‌کوشی به استقبال چالش‌های دشوار بروند، چون باور دارند که همواره می‌توانند مهارت‌های جدید را یاد بگیرند. از همه مهم‌تر باید به خاطر بسپارید که نمره بالا عاملی نیست که برای موفقیت به یک دانش‌آموز ممتاز انگیزه می‌دهد ـ این سائق فطری و درونی او است که او را تشویق به یادگیری می‌کند. نمی‌توانید توقع داشته باشید که اولادتان هر کاری را که شما می‌گویید، طبق میل‌تان انجام دهد، چون شما به عنوان والدینش این‌طور گفته‌اید. کودکان نیز به اندازه بزرگسالان خواهان شنیدن توضیح هستند و این حق را هم دارند که مسائل را برایشان توضیح بدهند. ابن‌منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۱، ص۴۰۱، بیروت، دارصادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴. در هشدار نوع اول برنامه بعدی روزانه را به اطلاع کودک می رسانید. برای مثال به او اطلاع می دهید که به زودی باید آماده رفتن به رختخواب شود یا اینکه تا چند دقیقه دیگر سفره غذا پهن می شود. در هشدار نوع دوم رفتار نامناسب فرزندتان را به گوشزد می کنید و در واقع به او فرصت می دهید تا رفتار خود را تصحیح کند. این روضه خوانی، مادر را به هدف خود نمی رساند، زیرا فرزند باخودش فکر می‌کندکه انگار مادرش دارد قصه می گوید. این کارها به آنها آموزش می‌دهد که برای همه چیز باید شکرگزار باشند. حتی می‌توانید به آنها یاد بدهید که از نعمت‌هایی که خداوند به آنها بخشیده لیست تهیه کنند. این کار برای کودکانی که خیلی طول می کشد تا کاری را انجام دهند، مناسب است. سعی کنید به او بگویید که کارشان باعث آزار بقیه می شود با این روش می توانید در او حس همدلی را ایجاد کنید، اگر کودکی را گاز می گیرند خیلی ساده به آن ها بگویید” این کار تو باعث آزار دیدن بقیه می شود. اما با توجه به گفته دکترها کودکان در این سن صحبت های پیچیده را متوجه نمی شوند پس سعی کنید منظور خود را کوتاه و در قالب جملات ساده بیان کنید تا برای کودکتان قابل درک و جالب باشد. تربیت کودک در هفت سالگی باید به شیوه ای منطقی و با تعیین محدودیت هایی برای کنترل کودک از سوی والدین صورت گیرد تا در تعامل با دوستان خود در مدرسه و دیگر مکان ها به توانایی مناسب برسد و به مرور از آسیب هایی که در اجتماع وجود دارد مطلع گردد. در برخی از کودکان تاخیر کلامی طبیعی است و ممکن است حتی در سنین بالاتر نیز مهارت های کلامی چندانی از آنها دیده نشود. این مسئله تا حدی طبیعی است و تقریبا در 3-4 سالگی برطرف می شود. تربیت سازنده روشی است که هدف آن تقویت رشد کودکان و مدیریت رفتار آنان به گونه ای سازنده و بی ضرر است این شیوه براساس ارتباط خوب و توجه مثبت به کودکان برای کمک به رشد آنان پایه ریزی شده است. اگر کودک شما از رفتارش دست نمی کشد به او گزینه جانشین بدهید مثلاً به او بگویید “ضربه زدن به بالش یا ضربه با چکش اسباب بازی” او باید یاد بگیرد که در حالی که احساسات و انگیزه های او قابل قبول هستند، بعضی روش ها برای بیان این احساسات قابل قبول نیستند. پژوهش ها نشان داده است که علایق زیباشناختی، دینی و اجتماعی دختران بیشتر از پسران است. دخترها با اشتیاق بیشتری به بی عدالتی اعتراض می کنند و هم چنین آن ها نسبت به قوانین و سنت های اجتماعی تلقین پذیر هستند. تربیت کودک همواره برای اغلب والدین یک از بزرگترین دغدغه‌ها بوده است. برخی از والدین دوست دارند تا آنچه را که خودشان در دوران کودکی بدست نیاورده‌اند برای فرزندانشان جبران کنند. گاهی این دغدغه به قدری زیاد است که حالت وسواسی به خود گرفته و افراد روش‌های سخت گیرانه‌ای برای تربیت فرزند خود بکار می‌گیرند یا از طرف دیگر کاملا بیخیال می شوند و فرزند را به حال خود رها می‌کنند. دختران به محبت زیادی احتیاج دارند، به آن ها اجازه بروز احساساتش را بدهید و آن ها را مورد مهر و نوازش قرار دهید. تا این جا تفاوت های روانشناختی بین دختر و پسر را بررسی کردیم، در ادامه نیز نکات مهم تربیتی که باید در ارتباط با هر یک از آن ها دقت شود را بیان خواهیم کرد. پسران احساسات خود را کم تر بروز داده و از گفت و گو و تبادل نظر صرفا به عنوان وسیله ای برای انتقال پیام استفاده می کنند. با نوجوان تان همدلی کردن به معنای آن است که خودتان را به جای او قرار دهید. همین امر وقتی ناامیدانه یا منفی صحبت می کنید برای کودکتان اتفاق می افتد. همچنین به این صورت کودک یاد می گیرد تا مشکلش را خودش حل کند. بهتر است انتظارات خود را از سطح صبر و توانایی کودکتان پایین بیاورید این گونه شرایط بهتری را تجربه خواهید کرد. هنگام اخطار دادن به کودکتان سریع، محکم، جدی و سختگیر باشید. مطمئنا این که کودکتان از مسواک زدن فرار می کند یا به حرف شما گوش نمی دهد می تواند عصبانیتان کند. زمانی که کودک 2 سالگی را تمام می کند، هر ماه تغییرات جدیدی در فرزند خردسال خود شاهد خواهید بود. کودک استقلال بیشتری در محیط اطراف خود پیدا می کند و تلاش می کند کارهای مختلفی را بدون کمک انجام دهد. در ادامه گام به گام تربیت کودک 2 ساله را از جنبه های مختلف بررسی می کنیم. والدین باید به این امر توجه داشته باشند که کودکان با یکدیگر متفاوت هستند و با سرعت های متفاوتی رشد می¬کنند بنابراین از مقایسه کودکان با یکدیگر باید اجتناب کنند. در آموزش رفتار ها و مهارت های جدید به کودکان، اهداف را متناسب با مرحله رشد کودک در نظر گرفته و از توانایی او برای انجام آن فعالیت اطمینان حاصل نمایید. پس گاهی لازم است برای این که صبوری کودک را بالا ببرید، به خواسته های آن ها پاسخ منفی بدهید، این کار در ابتدا برای آن ها ناراحت کننده است ولی به مرور به آن عادت می کنند. سعی آن‌ها در این است که وجود واقعی کودکان را کشف و از پیش داوری پرهیز نمایند. آن‌ها از طریق مراجعه به ضمیر ناخودآگاه و قلب خود و زنده کردن خاطرات و احساسات درونی و رویاها و آرزوهای خود، سعی می‌کنند تصورات خود را آزاد کنند و با چشم کودکی خویش، کودکان را کشف نمایند. آن‌ها از این طریق به دنیای خیالی کودکان، جایی که هر نوع حادثه ای امکان وقوع دارد، وارد می‌شوند و حتی خود را به جای آلیس در سرزمین عجایب، برادران شیردل، تامبلینا و پینوکیو می‌گذارند. هیچ روش قطعی و یکسانی برای تربیت همه کودکان وجود ندارد، زیرا هر کودک شخصیت و رفتار منحصر به فردی دارد. تربیت سازنده روشی است که در آن رشد کودکان تقویت و رفتار آنان به گونهاي سازنده و بیضرر مدیریت میگردد..این شیوه براساس ارتباط خوب و توجه مثبت به کودکان، براي کمک به رشد آنان پایهریزي شده است. کودکانی که با شیوهي تربیت سازنده پرورش مییابند احتمال رشد مهارتها و ایجاد احساس خوب نسبت به خود در آنها بیشتر و احتمال بروز مشکلات رفتاري در آنها کمتر می شود. روانشناسی و زیر مجموعه ی آن روانشناسی کودک به مطالعه و بررسی رفتارها و شیوه های تربیت در کودکان می پردازد و نحوه ی بر خورد و تعامل والدین در رابطه با کودکان را مورد مطالعه و بحث و بررسی قرار می دهد. بیشتر در خطر مشکل در حرمت نفس و خودکم‌بینی قرار دارند، زیرا نظرات آنها عموماً بی‌ارزش شمرده شده است. از تنبیه و سرزنش کودک در مقابل اشتباهاتش بیشتر استفاده می‌کنند. به کودکان اجازه نمی‌دهند وارد بحث‌ها و چالش‌های حل مسئله شوند. معتقدند کودکان باید از تمام قوانین بدون استثنا و بی‌چون و چرا اطاعت کنند. اگر هیچ کس در خانه قوانین را رعایت نمی کند انتظار نداشته باشید که کودک شما این کار را انجام دهد. مطالعات اسلامی زنان و خانواده, 3, بهار و تابستان, 1395, 55-78. اصول تربیت کودک ، تربیت و پرورش یک کودک نوپا اگرچه در ابتدا سخت به نظر می‌رسد، اما با داشتن راهکارهای درست و آگاهی بیشتر والدین، نه تنها می‌تواند ساده، بلکه پر از لحظات خوش و شاد باشد. توجه کودک را به خود جلب کرده و قبل از دادن دستور، با او تماس چشمی برقرار کنید. قوانین اگر ساده باشند، انجام آنها راحت باشد و بتوان پیامدی برای آن درنظر گرفت خیلی نتیجه بهتری خواهدداشت، سعی کنید کودک را در تصمیم گیری برای قوانین خانواده شرکت دهید. دکتر اکرم منتظرالظهور، مشاور و روانشناس، نکات جالبی برای تربیت کودک مطرح کرد که در ادامه می خوانید. نکات مختلف را برای وی در حد فهم او توضیح دهید و او را در انتخاب درست راهنمایی کنید تا قدرت تصمیم گیری در وی شکل بگیرد و در پی تکرار این رفتار به مرور مستقل بودن و قدرت تصمیم گیری در کودک تقویت می گردد. 6) الگوی شخصیتی فرزندان خود باشید و بدون کلام رشد معنوی را در آنان تقویت کنید. 5) فاصله روحی خود را با درد دل کردن و تعریف خاطرات کودکی با فرزندانتان کم کنید. زبان فرزندان خود را بیاموزیم، زیرا شخصیت ما ثمره گذشته است و آنان متعلق به آینده هستند. تربیت؛ تربیت (قرآن)؛ حقوق کودک؛ حقوق کودک در اسلام؛ محبت به کودکان در سیره نبوی. ری‌شهری، محمد، حکمت نامه پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، ج۷، ص۲۹۴، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۸۶. ری‌شهری، محمد، حکمت نامه پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، ج۷، ص۲۸۸- ۲۹۵، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۳۸۶. از گذشته توصیه شده است که به فرزندان خود سه حرفه سوارکاری، شنا و تیراندازی آموزش داده شود اما نکته موجود در این توصیه آموزش دادن متناسب با شرایط آینده جامعه است. باید این نکته را در نظر داشته باشیم که کودکان 7 ساله ما برای زمان دیگری آموزش داده شده و مهیا می گردند و باید آمادگی خود را برای آن زمان به دست آورند. کودکان 7 ساله به این دلیل که وارد اجتماع و مدرسه شده اند بایستی از لحاظ تربیت جنسی نیز مورد آموزش قرار گیرند تا در زمان رسیدن به سن بلوغ از شرایط موجود در اجتماع و نحوه رفتار با جنس مخالف نیز آگاه تر گردند. در سن هفت سالگی به مرور رفتارهای اجتماعی بروز پیدا می کنند و کودک می تواند برخی از کارهای خود را به تنهایی و به درستی انجام دهد؛ برای مثال حمام کردن یا بستن بندهای کفش یا پوشیدن لباس های خود بدون کمک گرفتن از والدین. درگیری کمی با کودک خود دارند یا خیلی کاری به کار او ندارند. در این نوع فرزندپروری انتظارات یا وجود ندارد یا در پایین‌ترین جای ممکن است. به خاطر دلسوزی، پیامدهای رفتاری را خیلی جدی نمی‌گیرند و انجام نمی‌دهند.

اصول تربیت کودک